Nguyên tắc MECE

Nguyên tắc MECE là gì

MECE là cách viết tắt của cụm từ Mutually Exclusive Collectively Exhaustive.

Nguyên tắc MECE (tách biệt lẫn nhau và toàn diện) là một nguyên tắc nhóm các mục trong một tập hợp thành các tập hợp con tách biệt lẫn nhau (ME) và toàn diện (CE). MECE được phát triển vào cuối những năm 1960 bởi Barbara Minto tại McKinsey & Company và là nền tảng cho Nguyên tắc Kim Tự Tháp (Minto Pyramid) của bà. Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn với McKinsey, bà nói rằng ý tưởng cho MECE có nguồn gốc từ thời Aristotle. –Wikipedia–

MECE thường được dùng để hệ thống hóa cách chúng ta  giải quyết những vấn đề phức tạp. Bạn có thể áp dụng MECE để bóc tách những vấn đề phức tạp bằng cách chia nhỏ chúng thành những vấn để nhỏ hơn và có thể kiểm soát.

Nguyên tắc MECE | Bulletproof Problem Solving: The One Skill That Changes Everything – Charles Conn & Robert McLean

Mutually Exclusive (ME) – tức không trùng lặp.

Mỗi một vấn đề lớn được chia thành các danh mục vấn đề nhỏ hơn, độc nhất và không trùng lắp lẫn nhau. Mỗi phần tử của các danh mục vấn đề không xuất hiện đồng thời ở nhiều danh mục vấn đề khác nhau. Tổng hợp các danh mục vấn đề này tạo ra bức tranh tổng thể của vấn đề chính cần giải quyết.

Collectively exhaustive (CE) – tức không bỏ sót.

Mọi khả năng có thể xảy ra từ vấn đề chính phải được liệt kê toàn vẹn và đảm bảo không bỏ sót yếu tố nào.

Ví dụ thực tế

Một ví dụ rất phổ biến về nguyên lý MECE mà các Digital Marketer ngày nay thường gặp đó là phân khúc khách hàng theo độ tuổi. Dưới đây là minh họa về cách phân khúc độ tuổi của người dùng Facebook toàn cầu tính đến tháng 7/2020 của Statista.

MECE với thống kê về các nhóm tuổi của người dùng Facebook tháng 7/2020 bởi Statista.

Như các bạn có thể thấy độ tuổi của người dùng Facebook từ 13 – 65+ có thể được chia thành các nhóm hoàn toàn không trùng lặp lẫn nhau và chúng bổ sung nhau để tạo nên 1 dải tuổi của người dùng một cách liền mạch. Độ tuổi của mỗi người dùng nhất định không thể cùng lúc được xếp vào nhiều nhóm khác nhau.

Yếu tố cơ bản khi áp dụng MECE

Tính toàn vẹn

Tổng hợp các khía cạnh tạo nên vấn đề phải bằng với vấn đề đó. 

Như ví dụ trên các bạn có thể thấy các dải tuổi 13 – 17, 28 – 24, … 65+ tạo nên một dải tuổi hoàn chỉnh từ 13 – 65+.

Tính độc nhất

Các yếu tố nhỏ tạo nên vấn chính là độc nhất, không trùng lặp. 

Cũng với ví dụ trên, mỗi một nhóm tuổi trong dải 13 – 65+ không gây trùng lặp với bất kỳ nhóm tuổi nào khác.

Nguyên tắc số 3 kỳ diệu. 

Theo nhiều nghiên cứu, bộ não con người dễ bị sao nhãng và khó xử lý nhiều hơn 4 vấn đề cùng lúc. Do đó việc chia nhỏ vấn đề chính thành 2-4, và lý tưởng trong 3 nhóm vấn đề sẽ luôn dễ nhớ và tiện quản lý một cách khoa học.

Triển khai MECE

Công thức toán học

Dưới đây là một ví dụ kinh điển hẳn các bạn đã tiếp cận từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường đại học các trường về Kinh tế, Marekting đó là cấu trúc của Lợi nhuận.

Chúng ta đã quen thuộc với công thức: Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí.

Doanh thu = Số sản phẩm bán ra x Giá sản phẩm
Chi phí = Số sản phẩm bán giá x Chi phí cho mỗi sản phẩm

Từ những công thức toán học trên ta có thể biểu diễn trực quan thành mô hình nguyên lý MECE như dưới đây.

Xây dựng mô hình MECE dựa trên công thức toán học

Danh sách tổng hợp

Sản phẩm của Luxstay: Homestay, Khách sạn, Villa…

Thị trường: Miền Bắc, Miền Trung, Miền Nam…

Chủ thể kinh doanh: Chủ nhà, Khách đặt phòng, Đối thủ cạnh tranh, Cơ quan quản lý, …

Kênh phân phối: Online Booking, Direct Sale,…