8 Nguyên Tắc Vàng Để Áp Dụng Phương Pháp FLOW Trong Obsidian
Phương pháp FLOW không chỉ là một hệ thống quản lý ghi chú, mà còn là người bạn đồng hành giúp bạn quản lý kiến thức và ý tưởng một cách liền mạch và linh hoạt. Để tối ưu hóa việc sử dụng hệ thống này, bạn hãy áp dụng các nguyên tắc dưới đây với một tâm thế cởi mở và sẵn sàng tùy chỉnh cho phù hợp với phong cách riêng của mình.
1. Giữ Hệ Thống Đơn Giản Và Trực Quan
Hãy tưởng tượng hệ thống quản lý ghi chú của bạn giống như một ngôi nhà. Nếu các căn phòng được bố trí quá phức tạp hoặc rối rắm, bạn sẽ gặp khó khăn khi tìm thấy thứ mình cần. Một hệ thống đơn giản và trực quan giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc điều hướng và tìm kiếm thông tin nhanh chóng.
NÊN:
-
Giữ cấu trúc thư mục rõ ràng và dễ hiểu: Tưởng tượng các thư mục của bạn là các phòng trong một ngôi nhà: Capture là phòng khách, nơi mọi thứ mới mẻ được đón nhận. Forge là xưởng làm việc, nơi bạn tinh chỉnh ý tưởng. Exhibit là thư viện nơi bạn trưng bày những sản phẩm đã hoàn thiện. Vault là nhà kho, lưu trữ những đồ dùng và nguyên vật liệu chưa sử dụng đến hoặc những đồ không sử dụng thường xuyên. Bằng cách sắp xếp rõ ràng, bạn luôn biết mọi thứ ở đâu và dễ dàng tìm lại khi cần.
Ví dụ: Khi bạn có một ý tưởng, hãy đặt nó vào Capture, và khi phát triển, bạn sẽ chuyển nó vào Forge để làm việc sâu hơn. Khi nội dung đã hoàn thiện, hãy đặt nó vào đúng vị trí trong Exhibit. Điều này giúp mọi thứ trở nên ngăn nắp và dễ quản lý, ngay cả khi bạn thư mục ghi chú của mình trên các dịch vụ đám mây như Google Drive, OneDrive hay Github.
KHÔNG NÊN:
- Không tạo quá nhiều thư mục con phức tạp: Hãy tưởng tượng rằng mỗi lần bạn cần lấy một cuốn sách, bạn phải mở hàng chục ngăn kéo và tủ khác nhau để tìm kiếm. Điều này chỉ khiến bạn lãng phí thời gian. Nếu hệ thống quá rối, bạn sẽ cảm thấy choáng ngợp và mất hứng thú làm việc. Một cấu trúc thư mục quá phức tạp giống như việc bạn phải đi lạc trong mê cung mỗi lần muốn tìm thứ gì đó. Giữ mọi thứ đơn giản sẽ giúp bạn tập trung vào việc hoàn thiện công việc hơn là quản lý hệ thống.
2. Sử Dụng Properties Và Thẻ Một Cách Có Mục Đích
Như trong cuộc sống, việc có một hệ thống phân loại tốt giúp bạn dễ dàng hơn khi tra cứu thông tin. Properties và tags trong Obsidian giống như việc bạn dán nhãn cho các hộp đồ đạc của mình. Nếu bạn không dán nhãn chính xác, sẽ khó mà tìm thấy thứ mình cần khi muốn sử dụng.
NÊN:
-
Áp dụng properties quan trọng: Ví dụ, bạn có thể sử dụng progress để đánh dấu giai đoạn phát triển của một ý tưởng hoặc tags để nhóm các ghi chú theo chủ đề. Điều này giống như việc bạn gắn thẻ lên từng ngăn kéo, giúp bạn biết rõ thứ gì ở đâu.
Ví dụ: Gắn progress: medium cho những ý tưởng đang phát triển trong Forge và sử dụng #psychology để gom các ghi chú liên quan đến tâm lý học vào một chỗ. Điều này giúp bạn dễ dàng truy vấn các ghi chú với Dataview Plugin hoặc tính năng tìm kiếm nâng cao của Obsidian và có những gì mình cần để tiếp tục công việc một cách nhanh chóng.
KHÔNG NÊN:
- Không lạm dụng thẻ và properties: Giống như việc dán nhãn quá nhiều trên tất cả đồ đạc trong nhà, nếu bạn gắn thẻ cho mọi thứ một cách bừa bãi, hệ thống sẽ trở nên hỗn loạn và không còn hữu ích. Một hệ thống có quá nhiều thẻ sẽ khiến bạn mất phương hướng và không biết phải tìm kiếm từ đâu. Chỉ gắn thẻ những thông tin cần thiết và tập trung vào những properties thực sự có ý nghĩa với công việc của bạn.
3. Áp Dụng Quy Trình Làm Việc Tuần Tự Và Linh Hoạt
Giống như khi xây dựng một ngôi nhà, bạn không thể bắt đầu với việc sơn tường khi nền móng chưa được đổ. Việc xây dựng ý tưởng và phát triển công việc cần có quy trình. FLOW giúp bạn bắt đầu từ những bước đầu tiên và từng bước phát triển cho đến khi hoàn thiện.
NÊN:
-
Bắt đầu từ Capture: Mọi ý tưởng đều cần một nơi để nảy mầm. Capture là nơi bạn ghi lại mọi thứ mà không cần phải lo về cấu trúc. Giống như việc ghi chép nhanh trên một tờ giấy dính (sticky note) để không bỏ lỡ ý tưởng nào, sau đó bạn có thể quay lại và phát triển nó.
Ví dụ: Khi bạn có một ý tưởng đột ngột, hãy nhanh chóng ghi lại nó trong Capture. Sau đó, bạn có thể chuyển nó sang Forge để phát triển khi có thời gian.
KHÔNG NÊN:
-
Không để Capture trở thành một kho lưu trữ tạm bợ mãi mãi: Giống như việc bạn liên tục ném đồ đạc vào một phòng mà không bao giờ dọn dẹp, Capture cần được xem xét và phân loại định kỳ.
Giải thích: Nếu bạn không tổ chức và phát triển các ghi chú từ Capture, chúng sẽ tích tụ và mất giá trị. Điều quan trọng là tiếp tục phát triển chúng hoặc chuyển chúng vào nơi phù hợp trong hệ thống.
4. Duy Trì Tính Nhất Quán Trong Việc Đặt Tên Và Tổ Chức
Bạn sẽ dễ dàng tìm kiếm thông tin hơn nếu mọi thứ được dán nhãn một cách nhất quán. Giống như việc mỗi phòng trong ngôi nhà của bạn đều có một chức năng rõ ràng và mỗi hộp đồ đều được dán nhãn phù hợp, ghi chú của bạn cũng cần được tổ chức một cách có hệ thống.
NÊN:
-
Sử dụng cách đặt tên nhất quán: Việc đánh số ghi chú, như 1. Tiêu đề ghi chú, giúp ghi chú của bạn luôn được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên. Điều này giống như việc sắp xếp đồ đạc trong nhà sao cho những thứ quan trọng luôn nằm ở trên cùng và dễ tiếp cận.
Ví dụ: Nếu ghi chú của bạn liên quan đến một dự án lớn, hãy đặt tên và đánh số cho từng phần để dễ theo dõi và phát triển.
KHÔNG NÊN:
- Không thay đổi cách đặt tên hoặc lưu trữ sai thư mục: Giống như việc bạn để giày trong tủ quần áo và sách trong nhà bếp, thiếu nhất quán sẽ khiến bạn mất nhiều thời gian hơn để tìm kiếm và quản lý ghi chú. Việc giữ cho cách đặt tên nhất quán giúp bạn dễ dàng quản lý thông tin và đảm bảo rằng bạn luôn biết nơi tìm kiếm khi cần.
5. Thường Xuyên Xem Xét Và Cập Nhật Hệ Thống
Giống như ngôi nhà cần được dọn dẹp và sắp xếp định kỳ, hệ thống ghi chú của bạn cũng cần được xem xét và làm mới thường xuyên. Nếu không, hệ thống sẽ nhanh chóng trở nên lộn xộn và không còn hữu ích.
NÊN:
-
Thường xuyên xem xét và cập nhật: Giống như việc bạn dọn dẹp và tổ chức lại ngôi nhà mỗi tuần, hãy dành thời gian xem lại các ghi chú trong Forge và Exhibit để đảm bảo rằng chúng vẫn còn giá trị hoặc cần được chuyển đi nơi khác. Obsidian FLOW tích hợp sẵn các truy vấn DataView giúp bạn luôn có thể bắt gặp lại những ghi chú mình đã tạo ra. Hãy thử tạo ghi chú hàng ngày thông qua Calendar Plugin, bạn sẽ thấy các ghi chú mình tạo mới trong ngày được tổng hợp ở cuối trang. Thử mở ghi chú Home, bạn sẽ thấy các ghi chú gần đây được tổng hợp, xếp hạng và những ghi chú được tạo ra cùng ngày trong quá khứ để ôn lại những ký ức theo dòng thời gian của mình.
Ví dụ: Bạn có thể dành thời gian hàng ngày, cuối tuần như một thói quen để kiểm tra lại các ghi chú trong Forge và chuyển những ghi chú đã hoàn thiện vào Exhibit, loại bỏ các ghi chú không còn giá trị sử dụng hoặc chuyển vào 1 thư mục trong Vault nếu vẫn cần đến nhưng không muốn nhìn thấy chúng thường xuyên.
KHÔNG NÊN:
-
Không để hệ thống trở nên lạc hậu và cũ kỹ: Nếu bạn không duy trì hệ thống, nó sẽ trở nên vô tổ chức và không còn phản ánh đúng những kiến thức hiện tại của bạn.
Giải thích: Một hệ thống không được duy trì sẽ mất đi tính hiệu quả và có thể trở thành gánh nặng thay vì là công cụ hỗ trợ.
6. Tận Dụng Liên Kết Nội Bộ (Wikilinks)
Liên kết nội bộ trong Obsidian giống như những con đường nối các phòng trong ngôi nhà của bạn với nhau. Chúng giúp bạn di chuyển nhanh chóng từ ý tưởng này sang ý tưởng khác, tạo nên một mạng lưới tri thức liền mạch và dễ truy cập.
NÊN:
-
Sử dụng wikilinks để kết nối các ghi chú: Khi bạn có hai ý tưởng liên quan, đừng ngại tạo một liên kết giữa chúng. Điều này giống như việc bạn xây một con đường tắt giữa hai địa điểm quan trọng trong ngôi nhà của mình, giúp bạn di chuyển nhanh chóng và tiết kiệm thời gian khi làm việc với các ghi chú có liên quan. Những kết nối tạo ra giữa các ghi chú cho phép bạn sử dụng tính năng Local Graph View hoặc Graph View cho toàn Vault và nhìn ra bức tranh toàn cảnh từ những mảnh ghép kiến thức bạn thu nhận được. Bạn có cơ hội tư duy sâu sắc hơn về sự tương đồng hay đối lập, bổ sung hay phản biện lẫn nhau giữa các thông tin rời rạc.
Ví dụ: Khi bạn tạo ra một ghi chú mới trong Capture, hãy tạo 1 wikilinks đến 1 ghi chú trong Blueprint để dán nhãn chúng sử dụng cho mục đích cụ thể. Nếu bạn đang làm việc với một dự án trong Forge và cần tham khảo các nghiên cứu liên quan trong Exhibit, chỉ cần tạo một liên kết nội bộ từ ghi chú dự án đến nghiên cứu đó. Điều này giúp bạn tiếp cận các thông tin quan trọng mà không phải tìm kiếm thủ công.
KHÔNG NÊN:
-
Không bỏ qua việc liên kết các ghi chú: Giống như việc bạn xây nhà mà không có lối đi nối giữa các phòng, bạn sẽ phải mất thời gian tìm lối đi vòng qua các ngăn khác nhau. Nếu bạn không liên kết ghi chú, bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội xây dựng một mạng lưới tri thức hoàn chỉnh và có tổ chức.
Giải thích: Liên kết nội bộ giúp tạo ra một hệ thống ghi chú liền mạch, nơi mọi ý tưởng và thông tin có thể dễ dàng liên kết với nhau, thúc đẩy khả năng sáng tạo và tư duy kết nối.
7. Tránh Sự Hoàn Hảo Hóa Và Tập Trung Vào Hành Động
Hoàn hảo hóa là kẻ thù của tiến bộ. Giống như việc cố gắng xây một ngôi nhà hoàn hảo ngay từ đầu mà không bao giờ thực sự hoàn thành nó, việc đợi cho đến khi ý tưởng của bạn "hoàn hảo" mới ghi chép có thể làm chậm quá trình sáng tạo của bạn.
NÊN:
-
Chấp nhận rằng ghi chú ban đầu có thể chưa hoàn hảo: Bạn có thể bắt đầu với những ý tưởng ban đầu thô sơ và phát triển chúng dần dần trong Forge. Điều quan trọng là ghi lại ngay lập tức để không bỏ lỡ những ý tưởng quan trọng đồng thời giải phóng bộ não của bạn khỏi việc cố gắng ghi nhớ lan man những thứ không cần thiết.
Ví dụ: Khi bạn có một ý tưởng, hãy ghi lại nó trong Capture nếu bạn có sẵn Obsidian FLOW trong smartphone hoặc máy tính bên mình. Bạn cũng có thể ghi các ghi chú tạm này vào bất kỳ ứng dụng nào có sẵn ví dụ Apple Notes, Google Keep, vv, sau đó chuyển chúng vào Capture ngay khi có thể.
KHÔNG NÊN:
- Không trì hoãn việc ghi chép vì muốn nó hoàn hảo: Giống như việc bạn ngừng xây nhà vì chưa tìm được vật liệu tốt nhất, sự trì hoãn này sẽ khiến bạn lỡ mất nhiều cơ hội và làm chậm quá trình sáng tạo. Điều quan trọng là bạn bắt đầu và tạo ra một nền tảng để phát triển thêm và tinh chỉnh dần theo yêu cầu thực tế.
8. Cá Nhân Hóa Hệ Thống Theo Nhu Cầu Của Bạn
Mỗi người có một phong cách làm việc và mục tiêu cá nhân khác nhau. Hệ thống ghi chú của bạn cần phản ánh đúng nhu cầu và phong cách của bạn để trở nên hữu ích và không trở thành một gánh nặng.
NÊN:
-
Điều chỉnh phương pháp FLOW để phù hợp với phong cách làm việc của bạn: Giống như bạn sắp xếp lại ngôi nhà của mình theo cách phù hợp nhất với thói quen sống, hãy tùy chỉnh hệ thống của bạn để nó phục vụ bạn, không phải ngược lại.
Ví dụ: Nếu bạn không cần nhiều thư mục, bạn có thể gộp các tệp vào Exhibit để giữ mọi thứ gọn gàng và dễ quản lý.
KHÔNG NÊN:
-
Không ép bản thân theo một khuôn mẫu cứng nhắc: Hãy tưởng tượng bạn cố gắng sống trong một ngôi nhà không được thiết kế cho bạn, điều đó sẽ chỉ làm tăng thêm sự căng thẳng. Đừng cố gắng tuân theo một hệ thống mà bạn không cảm thấy thoải mái hoặc không phù hợp với nhu cầu của mình.
Giải thích: Hệ thống FLOW được thiết kế để phục vụ bạn, nhưng bạn có thể linh hoạt điều chỉnh nó để phù hợp với cách bạn làm việc và các mục tiêu cá nhân. Không có một hệ thống nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người, vì vậy hãy cá nhân hóa hệ thống để nó hoạt động tốt nhất cho bạn.
Kết Luận
Phương pháp FLOW không chỉ giúp bạn quản lý tri thức một cách hiệu quả mà còn hỗ trợ sự sáng tạo, tập trung, và giảm thiểu căng thẳng. Bằng cách áp dụng những nguyên tắc đơn giản và dễ hiểu này, bạn có thể tạo ra một hệ thống ghi chú linh hoạt, liền mạch, giúp tối ưu hóa quy trình làm việc và đạt được nhiều thành tựu hơn trong công việc và cuộc sống cá nhân.
FLOW không phải là một hệ thống cứng nhắc, mà là một cách tiếp cận thông minh, tùy biến để quản lý th ông tin và ý tưởng của bạn.